Hoe verbeter je jouw teksten?

Of je nu je hele levensverhaal op papier zet of af en toe eens over je leven schrijft, er komt een moment dat je tekst klaar is. En dan is het tijd nog eens kritisch naar je verhaal te kijken. Waar kun je nog verbeteringen aanbrengen? In dit blog geef ik je 2 manieren om je teksten te verbeteren.

Inhoudelijk kijken en technisch kijken

Voordat ik je tips ga geven voor verbetering van je teksten eerst even dit: bij mij staan het schrijfplezier en de inhoud voorop. Dat betekent dat ik het veel belangrijker vind dat je opschrijft wat er in je opkomt en dat je daar plezier in hebt, dan dat de tekst helemaal puntgaaf is.
Maar veel mensen hebben de behoefte iets met hun (levens)verhaal te doen. En dat juich ik natuurlijk alleen maar toe: laat anderen meegenieten van jouw schrijfwerk! Doe je dat, dan is het wel belangrijk om nog eens kritisch naar je tekst te kijken. Hieronder vind je een aantal tips om dit te doen. De tips zijn onderverdeeld in twee categorieën: inhoudelijk kijken en technisch kijken. Ik leg per categorie uit wat ik ermee bedoel. 

Je tekst verbeteren: inhoudelijk kijken
Als je klaar bent met schrijven is het goed om eerst te kijken naar wat je geschreven hebt. Nog niet naar hoe je het geschreven hebt, dat komt pas als de inhoud helemaal af is. Inhoudelijk kijken doe je in een paar stappen:

Stap 1 Leg je verhaal minimaal 1 dag weg nadat je het geschreven hebt

Stap 2 Lees je verhaal helemaal door, zonder er iets aan te doen

Stap 3 Lees met de pen in de hand:

Zet opmerkingen in de kantlijn over de punten waar je iets aan wil doen. Stel jezelf hierbij de volgende vragen:
1) Begrijp ik het verhaal? (of ontbreekt er informatie om alles te kunnen begrijpen?)
2) Staat alles erin wat ik wilde vertellen?
3) Staan er dingen dubbel in?

Stap 4 Bewerk je verhaal:

– Voeg informatie die nog ontbreekt toe
– Haal dubbele informatie eruit (heel belangrijk, haal weg wat weg kan!)

Stap 5 Lees je verhaal opnieuw helemaal door:

– Stel dezelfde vragen als bij punt 3
– Nog niet tevreden? Herhaal dan punt 4

Je tekst verbeteren: technisch kijken
Nu je tevreden bent over de inhoud van je tekst, kun je gaan kijken naar de taaltechnische verbeteringen. Ook daarbij zijn er weer een aantal stappen die je kunt volgen:

Stap 1 Focus op taalgebruik:

– Lopen alle zinnen goed?
– Is je taalgebruik gevarieerd: gebruik je verschillende woorden/uitdrukkingen of vaak dezelfde?
– Is er voldoende afwisseling tussen korte en lange(re) zinnen? (zo niet, kijk dan of je lange zinnen kunt opsplitsen, meestal is dit het probleem)

Stap 2 Focus op spel- en typefouten:

– Gebruik de spelling- en grammaticacontrole als je op de computer werkt, laat een ander de tekst lezen als je met de hand schrijft (tenzij je zelf heel goed bent in het opsporen van spelfouten ;-))
– Lees de tekst door op type-/schrijffouten. Probeer hierbij puur naar de woorden zelf te kijken, niet naar de inhoud

Stap 3 Focus op interpunctie:

– Gebruik je dialogen in je verhaal? Check dan of je aanhalingstekens hebt gebruikt (“…”)
– Kijk goed naar voegwoorden (want, maar, omdat, dus, alhoewel, tenzij enz.): staat er een komma voor het voegwoord? (let op: het voegwoord ‘en’ is het enige voegwoord dat geen komma ervoor krijgt)
– Staat achter iedere zin een punt en achter iedere vraagzin een vraagteken?
– Staan er veel uitroeptekens in je tekst? Haal daar dan 95% van weg, ze voegen meestal niet veel toe

Stap 4 Focus op lay-out:

– Ben je tevreden over het aantal alinea’s dat je gebruikt? Of moeten er meer/minder komen? (regel: een nieuwe alinea begint a) als er een nieuw onderwerp ingebracht wordt of b) als de vorige alinea al zo’n 7 regels lang is)
– Moeten er ergens witregels of kopjes toegevoegd worden? Wanneer je echt overstapt op een heel ander onderwerp of juist terug komt op een eerder genoemd onderwerp, dan kan het zinvol zijn een witregel toe te voegen. Heb je een heel lang verhaal met veel verschillende fasen, dan kunnen kopjes zinvol zijn: ze vertellen waar dat gedeelte van het verhaal over gaat
– Wil je een illustratie of afbeelding toevoegen? Bepaal waar je die het beste kunt plaatsen

Stap 4 Lees je tekst nog één keer helemaal door en haal de allerlaatste foutjes eruit

Tenslotte nog dit: als je van plan bent om van jouw levensverhaal (of verhalen) een boek te maken, dan raad ik je aan om altijd iemand van buitenaf naar je tekst te laten kijken. Dit hoeft niet perse een redacteur te zijn, het kan ook best een kennis zijn die goed is in taal. Als het maar wel iemand is die afstand heeft tot het verhaal en die dus objectief naar de tekst kan kijken.
Als je samenwerkt met een online drukkerij (printing on demand), dan zijn daar vaak ook mogelijkheden om tegen een klein bedrag je tekst te laten redigeren. Zodat jij je kunt richten op het belangrijkste: jouw verhaal schrijven!

---