Schrijven over je leven: het kan op zoveel verschillende manieren. In dit blog ga ik dieper in op één van die manieren: je herinneringen vastleggen in losse verhalen. Natuurlijk kun je dit spontaan doen: er komt een herinnering boven en die schrijf je meteen op. Maar wil je dat jouw verhalen helemaal compleet en echt afgewerkt zijn? En wil je dat ze ook door anderen gelezen kunnen worden? Dan zijn er twee dingen waar je echt even goed aandacht aan moet besteden, twee pijlers waar jouw verhaal op rust. Ik heb het dan over het bewust ophalen van herinneringen en het kiezen van de juiste schrijfvorm voor jouw verhaal. Hieronder lees je meer over deze beide elementen.
Herinneringen ophalen
Wil je een mooi geschreven en goed doordacht verhaal op papier zetten, dan moet je eerst je herinneringen de vrije loop laten. En wel hierom:
– Je eerste ingeving is nooit compleet
– Bewust herinneren geeft input voor het schrijven zelf
Ik licht beide redenen even toe.
Als er een spontane herinnering boven komt, dan is het leuk die vast te leggen. En spontane herinneringen zijn er genoeg: om je heen zie en hoor je van alles dat je ergens aan herinnert. Maar wanneer je alleen dat opschrijft wat je je op dat moment herinnert, dan laat je ook een heleboel liggen.
Vergelijk het maar eens met wat er gebeurt als je op een verjaardag met familie bent. Je raakt met elkaar in gesprek over vroeger en dan komt er steevast een moment waarop iemand zegt: “O ja, dat is ook zo! Dat was ik helemaal vergeten!”
Het voorval zit echt nog wel in het geheugen van de spreker, maar wat verder weg, het komt niet spontaan naar boven. Pas als iemand anders erover begint, duikt het weer op.
Als je een verhaal over je leven schrijft, is het goed om zo compleet mogelijk te zijn. Niet dat altijd alles terug moet komen in het verhaal, te gedetailleerd schrijven haalt de vaart uit een verhaal. Maar een uitgebreide herinnering biedt jou de mogelijkheid om de juiste keuzes te maken: wat is nu de kern van de herinnering en met welke details maak ik mijn verhaal zo levendig dat de lezer het voor zich ziet?
Daarvoor moet je je dan wel voldoende details herinneren, vandaar het belang van bewust herinneren.
Daarnaast geeft bewust herinneren input voor het schrijven zelf. Ik laat met een voorbeeldje zien hoe dit werkt. Stel: je wil vertellen hoe je vroeger iedere zondagmiddag naar je oma ging en daar een heerlijke toffee kreeg. Een feest, want thuis kreeg je nooit toffees! Je kunt zo’n herinnering op 2 manieren opschrijven:
Iedere zondagmiddag gingen we naar oma. Daar kregen we dan altijd een toffee. Dat vond ik geweldig, want thuis kreeg ik nooit toffees.
Je hebt nu eigenlijk letterlijk opgeschreven wat je je herinnert. Maar als je even de tijd neemt om in deze herinnering te duiken, dan komt er meer boven: de smaak van die toffee, het plakken tegen de tanden, het trommeltje waar de toffees in zaten, het moment waarop oma zei: ‘Pak het trommeltje eens!’, hoe je dan opsprong en naar de kast rende enz. enz. Uit al die details kies je er een paar om bovenstaande herinnering te beschrijven:
Iedere zondagmiddag gingen we naar oma. Eerst zaten we netjes op de bank. Altijd hield ik oma dan goed in de gaten, want na een minuut of 10 was het zo ver. Dan zei oma: “Grietje, pak het trommeltje eens!” Dan vloog ik naar de kast en pakte het groene, vierkante trommeltje, met de danseresjes erop. Ik wist precies wat daarin zat: heerlijke karameltoffees! Even later zat ik dan onderuit op de bank, met die verrukkelijke smaak van karamel in mijn mond en dat plakkerige gevoel op mijn kiezen. Ik genoot, iedere week weer, want thuis kreeg ik nooit toffees!
Zie je hoe de details een verhaal levendig kunnen maken?
Ik kan me voorstellen dat je na bovenstaande denkt: o.k., ik zie het belang van herinneringen ophalen, maar hoe doe ik dat dan? Daarom ook een paar suggesties voor het ophalen van herinneringen. Het zijn effectieve technieken, die altijd te gebruiken zijn. Vergeet niet om bij het ophalen van je herinneringen aantekeningen te maken!
– Associëren: Zet een timer op 10 minuten en schrijf alles op wat je in deze tijd te binnen schiet over de herinnering waar je aan denkt
– Bladeren in je fotoalbums: wat vind je terug dat past bij de herinnering?
– Zoeken op internet: wat kun je vinden over deze herinnering? Zoek op jaartallen of decennia, bv. ‘speelgoed jaren ’50’ of ‘winter 1965’
– Herinneren met je zintuigen: ga je zintuigen één voor één af en noteer wat je je herinnert van wat je zag, hoorde, rook, voelde, proefde op het moment van de herinnering
– Lijstjes maken: wat vond je heel leuk en wat helemaal niet, wat vond je mooi en wat lelijk, met wie was het gezellig, met wie niet? enz. Bekijk per herinnering of er een lijstje bij past
– Oude spullen bekijken: heb je nog brieven, bonnetjes, rapporten, speelgoed, dagboeken enz. die bij deze herinnering horen?
Een schrijfvorm kiezen
Heb je voldoende herinneringen opgehaald, dan is het goed eens te kijken naar de vorm waarin je jouw verhaal wil gieten. Zo divers als jouw herinneringen zijn, zo gevarieerd kun je er ook over schrijven.
De vorm die je kiest voor je verhaal kan je helpen de herinnering zo goed mogelijk weer te geven. Daarnaast prikkelt variatie je creativiteit, zodat je steeds vaardiger wordt in het schrijven.
Hieronder vind je een aantal schrijfvormen. Achter de schrijfvormen staat welk type herinnering zich leent voor die bepaalde schrijfvorm.
– Een verhaal in de ik-vorm. Deze schrijfvorm leent zich goed voor zowel de grappige als de droevige herinnering. Je schrijft vanuit je gevoel en dat gaat het beste in de ik-vorm
– Een verhaal in de hij/zij-vorm. Deze vorm is goed te gebruiken voor een herinnering bij een foto. Neem je de foto als uitgangspunt, dan kun je de kijker laten zien wat het verhaal achter de foto is. Denk dan aan zinnen als: Je ziet hier Marieke, 5 jaar oud en klaar om voor het eerst naar school te gaan. Ze draagt een jurkje dat haar moeder speciaal voor deze gelegenheid gekocht heeft. Ze is verschrikkelijk trots op dit jurkje, kijk maar naar haar gezicht!
– Een verhaal in brief-vorm. Deze vorm leent zich goed voor het doorgeven van herinneringen of voor het doorgeven van iets dat je geleerd hebt van het verleden. Wil je dat bepaalde herinneringen bewaard blijven voor je kinderen/kleinkinderen of wil je dat ze weten wat jij geleerd hebt, dan kan dit heel goed door ze een brief te schrijven. Uiteraard schrijf je dan in de ik-vorm, maar ook spreek je de lezer direct aan in je brief
– Een verslag. Denk bij deze vorm aan een verslag of artikel, zoals je dat leest in een krant of tijdschrift. De vorm leent zich goed voor herinneringen aan bijzondere gebeurtenissen (zoals b.v. het uitbreken van WOII of de landing op de maan) en voor schrijven over je familiegeschiedenis
– Een gedicht. Strikt genomen is dit geen verhaalvorm natuurlijk, maar ik weet dat er veel mensen zijn die hun herinneringen goed kunnen vastleggen in dichtvorm. De dichtvorm is heel geschikt om emotie mee over te brengen. Is er een gebeurtenis die erg veel indruk op je gemaakt heeft of die je erg beïnvloed heeft, dan zou je ervoor kunnen kiezen die in dichtvorm vast te leggen. Met of zonder rijm, dat mag allebei
Wil je nog verder geïnspireerd worden bij het herinneren en schrijven? Dan is mijn boek Jouw levensverhaal in 25 monumentjes iets voor jou! In het boek vind je 25 uitgebreide autobiografische schrijfopdrachten, die je helpen een prachtige verzameling schrijfsels over jouw leven aan te leggen. Liever eerst een hoofdstuk testen? Dat kan! Download hier gratis 1 hoofdstuk uit het boek. Je hoeft hiervoor geen e-mailadres achter te laten
Lijkt me heel leuk om dit eens te proberen.Ik vertel vaak over kleine gebeurtenissen uit onze kindertijd die mijn broer zich niet herinnert.Of over verhalen van onze ouders die hij nooit gehoord heeft
O wat leuk! Fijn dat je nog zoveel herinneringen hebt!