Schrijven over je leven of je levensverhaal schrijven?

Tja, ben ik mijn levensverhaal aan het schrijven? Dat weet ik eigenlijk niet. Ik noem het meestal gewoon ‘schrijven over mijn leven’.

Deze uitspraak komt van Hans, die mij wilde spreken over zijn schrijfactiviteiten. Hans vroeg zich af of hij zijn schrijfwerk ‘levensverhaal’ moest noemen en of het eigenlijk belangrijk was om daarover na te denken. Prachtige vragen vond ik dat! Want ja, ik geloof dat er duidelijke verschillen zijn tussen ‘schrijven over je leven’ en ‘je levensverhaal schrijven’. En ik geloof ook dat het je kan helpen deze verschillen te kennen, zodat je kunt afwegen wat jij wil schrijven. Daarom heb ik in dit blog de belangrijkste overeenkomsten en verschillen op een rijtje gezet.

 

Eerst de overeenkomsten

Natuurlijk zijn er niet alleen verschillen, een aantal dingen zijn gelijk in alle vormen van autobiografisch schrijven. Ik noem vier punten:

 

• Jouw herinneringen zijn de basis van je verhaal

Misschien een open deur, toch vind ik het belangrijk dit punt te noemen. Want alles wat jij over jouw leven schrijft, wordt gekleurd door jouw herinneringen. Dus ook als je over anderen schrijft, mensen die in jouw leven belangrijk zijn (geweest), dan zijn het jouw herinneringen die aan de basis van je verhaal liggen. Een ander heeft zijn/haar eigen herinneringen en zal een ander (levens)verhaal schrijven

 

• Je kunt bewaren/doorgeven

Alle vormen van schrijven over je leven geven je de gelegenheid belangrijke gebeurtenissen/personen te ‘bewaren’. Te zorgen dat die niet vergeten worden en doorgeven wat voor jou belangrijk is, dat kan op allerlei manieren

 

• Jouw persoonlijkheid komt in je schrijfwerk naar voren

Omdat het jouw schrijfwerk is, krijgt een lezer jouw visie op de wereld te zien. Jouw gedachten, gevoelens, maar ook: jouw schrijfstijl. Niets is zo persoonlijk als een schrijfstijl, niemand schrijft exact zoals jij. Daarom zal een lezer bij alles wat jij over je leven geschreven hebt, of dit nu een levensverhaal of een ander verhaal is, altijd iets ervaren van jouw unieke persoonlijkheid

 

• Schrijven over je leven geeft ruimte

Schrijven is hét hulpmiddel om je gedachten en gevoelens te ordenen. Of je nu terugkijkt op het verleden of schrijft over wat je vandaag meemaakt, schrijven maakt ruimte in je hoofd. Dat helpt weer om moeilijke dingen te verwerken/los te laten, zie ook dit blog dat ik daarover schreef

 

En dan de verschillen

Wat zijn dan de verschillen tussen gewoon over je leven schrijven of je levensverhaal schrijven? Ik heb er 5 op een rijtje gezet:

 

• Het woord ‘levensverhaal’ zegt het al: het is een verhaal

Een leesbaar verhaal heeft een lijn, logica, samenhang. Het gaat van a naar b. Dat betekent dat je ergens een duidelijk beginpunt hebt en dat je via een logische lijn naar een eindpunt toewerkt. Dat hoeft bij andere verhalen over je leven niet zo te zijn. Je kunt midden in een gebeurtenis beginnen, alleen maar een aantal herinneringen op papier zetten en het maakt niet uit dat er gaten zitten tussen de verschillende verhalen. Ook kun je juist een heleboel details opschrijven die je in een levensverhaal eruit zou laten vanwege de leesbaarheid. Denk bv. aan een dagboek, een van de meest gebruikte vormen om over je leven te schrijven: daarin staan vele details die je zeker weg zou laten als je een levensverhaal zou schrijven

 

• Het levensverhaal is gericht op wie je bent en wat jou gevormd heeft

Dat is tenminste mijn visie op het levensverhaal: dat gaat over wie jij bent en wat je gevormd heeft tot de persoon die je vandaag bent. Dat betekent dat je bij het schrijven van je levensverhaal keuzes moet maken die in andere vormen van schrijven over je leven niet zo belangrijk zijn. Je weegt zorgvuldig af wat je wel en niet opneemt in je levensverhaal om zo die rode draden in jouw leven zichtbaar te maken. Om jouw persoonlijkheid goed te laten zien. Het levensverhaal gaat echt over jouw ontwikkeling en daarvoor is het belangrijk de lijn van je leven te volgen. Dat hoeft bij andere vormen van schrijven niet per se: daarin kun je ook schrijven over wat je op dit moment bezighoudt en je bent niet of minder op zoek naar patronen/rode draden

 

• Je levensverhaal schrijven geeft veel meer inzicht

Dat brengt me dan meteen op het volgende verschil: doordat je bij het schrijven van je levensverhaal bewust op zoek gaat naar die patronen en rode draden, krijg je veel meer inzicht. Inzicht in wie je bent en wat jou drijft, maar ook inzicht in situaties uit het verleden of personen die belangrijk voor je zijn (geweest). Ik geloof dat schrijven over het algemeen inzicht oplevert, maar de gerichtheid van het levensverhaal geeft sneller een dieper inzicht

 

• Het levensverhaal biedt meer mogelijkheden voor de generaties

Eerder schreef ik al: bij het schrijven van je levensverhaal volg je de lijn van jouw leven. Daarbij is het onvermijdelijk (en ook gewenst!) dat je terugkijkt naar de generatie die jou heeft opgevoed en vooruitkijkt naar de generatie die jij hebt opgevoed (als dit op jou van toepassing is). Het schrijven van je levensverhaal geeft je een prachtig podium om jouw inzichten te delen: wat neem je mee uit je eigen opvoeding en wat laat je achter je? Wat geef je door en wat wens je de volgende generatie toe?

Het is mijn ervaring dat je kinderen vroeg of laat vragen krijgen. Het mooiste is natuurlijk als dit gebeurt terwijl jij er nog bent en een gesprek nog mogelijk is. Maar ook als het nu lijkt of je kinderen niet bepaald interesse hebben in jouw leven/verleden, dan durf ik te beweren dat die interesse vroeg of laat toch komt. Al was het maar omdat je kinderen dan zelf in de levensfase komen waar jij nu in zit. Als er dan een verhaal ligt waarin veel van hun vragen beantwoord worden, dan geef je de volgende generatie(s) iets ongelooflijk kostbaars mee!

 

• Gewoon schrijven over je leven biedt meer mogelijkheden tot afwisseling in schrijfvorm en onderwerp

Wanneer je niet per se een verhaal met kop en staart en logische lijn hoeft te schrijven, kun je makkelijker afwisselen in schrijfvorm: schrijf eens een brief, een gedicht, een column o.i.d. Het is niet zo dat je in je levensverhaal nooit eens een andere schrijfvorm kunt gebruiken: daarin kun je ook best eens een brief of gedicht opnemen. Maar i.v.m. de leesbaarheid is het verstandig dit echt te beperken in je levensverhaal.

Ook ben je bij het gewoon schrijven over je leven vrijer in de keuze van je onderwerp: je kunt echt overal over schrijven, terwijl je voor je levensverhaal afgewogen keuzes moet maken voor de lijn en de leesbaarheid van je verhaal

 

Samenvattend

Hierboven heb ik de overeenkomsten en verschillen tussen ‘schrijven over je leven’ en ‘je levensverhaal schrijven’ op een rijtje gezet. Wat moet je nu met zo’n overzicht? Ik denk dat het je kan helpen bij twijfel. Ik ontmoet regelmatig mensen zoals Hans, die niet goed weten wat ze willen. Ze voelen de behoefte over hun leven te schrijven, maar hoe dan? Op basis van bovenstaande overeenkomsten en verschillen zou ik willen zeggen: wanneer je de behoefte voelt orde aan te brengen in jouw gedachten en gevoelens over je verleden, dan is het schrijven van je levensverhaal een heel goed idee. Wanneer je vooral de behoefte voelt om je te uiten over waar je in het leven tegenaan loopt, dan kan dat ook zonder je levensverhaal te schrijven.

Tenslotte: voor beide manieren van schrijven heb ik materiaal ontwikkeld. Wie zijn/haar levensverhaal wil schrijven kan terecht bij de cursus levensverhaal schrijven, wie op een afwisselende, creatieve manier wil schrijven over zijn/haar leven kan dat doen met de cursus Schrijf je rijk.

Je bent welkom!