Je levensverhaal op papier zetten kan veel spanning oproepen. Zoveel spanning dat het je kan belemmeren bij het schrijven. In dit blog laat ik je zien wat de 3 meest voorkomende oorzaken van die spanning zijn. Ook vertel ik je wat je kunt doen om die spanning te verminderen, zodat je verder kunt met jouw verhaal. Of, als je nog niet begonnen was, zodat je eindelijk een begin kunt maken met je levensverhaal.
Als je in Van Dale het woord ‘spannend’ opzoekt krijg je de omschrijving: ‘spanning teweegbrengend’. En het woordenboek op woorden.org zegt: ’emotionele opwinding veroorzakend’.
Het zijn precies deze omschrijvingen die ik vaak terug hoor van klanten: het schrijven van je levensverhaal brengt spanning teweeg, het veroorzaakt een stroom aan emoties.
Het effect van die spanning is bij iedereen anders. Zo vertelde Louise me dat ze nog steeds niet begonnen is met schrijven, hoewel ze haar verhaal al grotendeels in haar hoofd heeft zitten. Om de één of andere reden durft ze niet te beginnen.
Els is wel begonnen, maar komt slechts heel langzaam vooruit: iedere keer moet ze een drempel over om verder te gaan met haar verhaal.
En Trudie is tijdelijk gestopt met schrijven: ze wil eerst even tot rust komen voor ze verder gaat.
Ik ben niet de enige die deze verhalen hoort. Zo sprak ik onlangs met Klara: sinds zij begonnen is met schrijven, vertelt ze iedereen hoe fijn dit is. Vaak reageren mensen dan met ‘dat zou ik ook wel willen’. Natuurlijk moedigt Klara ze dan aan: ga het doen! Maar als ze er vervolgens wat over doorpraat en -vraagt, blijkt de drempel voor de meeste mensen toch te hoog: ze durven niet.
Wellicht zit er bij jou ook spanning in de weg bij het schrijven van je levensverhaal. Met dit blog wil ik je helpen de oorzaak van die spanning te achterhalen, om zo te begrijpen wat ervoor zorgt dat je deze spanning ervaart. In het woord ‘begrijpen’ zit het woord ‘grip’. Begrijpen waar iets vandaan komt is de eerste stap om er grip op te krijgen. Heb je dat, dan kun je verder.
Hieronder de drie meest voorkomende oorzaken van ‘schrijfspanning’:
1) De emoties rond je levensverhaal zijn (te) groot
Veel mensen die over hun leven schrijven doen dat omdat er veel gebeurd is in het verleden. Ze willen die gebeurtenissen op een rijtje zetten, een plek geven, vastleggen. Maar om dat te kunnen doen, moet je die gebeurtenissen weer onder ogen zien. En dat brengt altijd emotie met zich mee.
Daar komt nog bij dat de ene herinnering de andere oproept, waardoor je soms in een soort moeras van verdrietige herinneringen ronddwaalt. En dan moet je alles ook nog eens opschrijven. Heel begrijpelijk dat je spanning ervaart.
Wat kun je doen als je hier tegenaan loopt?
– Erken dat die emoties er zijn, duw ze niet weg. Er ís van alles gebeurd in je leven, daar mág je boos/verdrietig over zijn
– Haal denken/voelen en schrijven uit elkaar: geef je emoties eerst de ruimte, denk eerst na over alles wat er gebeurd is en wat dit met jou gedaan heeft en ga pas schrijven als je jouw gedachten weer wat kunt ordenen (even voor de duidelijkheid: met schrijven bedoel ik dan ‘het grote verhaal/jouw levensverhaal schrijven’. Want natuurlijk kun je altijd schrijven, het kan juist ook heerlijk zijn om jouw emoties op papier te zetten!)
– Gun jezelf de tijd: misschien had je bedacht dat je nú echt ging schrijven of dat je dan en dan klaar wilde zijn. Laat dat los en geef jezelf de tijd die je nodig hebt om dat wat je op wil schrijven eerst weer eens goed onder ogen te zien en te doorvoelen. Daarna komt vanzelf het moment dat je voelt: hé, nu kan ik gaan schrijven! Misschien komt dat moment over een maand, misschien pas over drie jaar, dat maakt niet uit: het komt, geloof me!
2) Als je het opschrijft, staat het zwart op wit
Vroeger had ik nogal eens de neiging om vervelende dingen te negeren, te doen alsof ze er niet waren. En hoewel ik een echte schrijfster was, schreef ik die vervelende dingen gewoon niet op. Want als het eenmaal zwart op wit stond, dan kon ik het niet meer negeren, dan was het er ook ‘buiten mij om’.
Dat bracht nog iets anders met zich mee: als het op papier stond, dan was het ook zichtbaar voor andere mensen. Natuurlijk zorgde ik dat niemand ooit bij mijn schrijfsels kon komen, maar in theorie was het mogelijk dat iemand het zou lezen en dat voelde enorm kwetsbaar.
Inmiddels weet ik dat dit een normaal verschijnsel is bij (levensverhaal)schrijvers. Schrijven is een manier van uiten, van je verhaal vertellen. Dat is prachtig wanneer het je oplucht, maar dat is heel spannend als je niet wil dat iemand het leest. Of als je domweg wil negeren dat het er is, dat het gebeurd is.
Gelukkig is ook hier iets aan te doen:
– Zie onder ogen dat er dingen zijn die je moeilijk vindt. Daar begint het mee, dat ligt in het verlengde van wat hierboven staat over emoties bij het schrijven
– Wees vriendelijk voor jezelf: als jij er niet aan moet denken dat iemand ooit leest wat jij geschreven hebt, laat het dan ook niet lezen. Hou het voor jezelf, zorg dat niemand bij jouw verhalen kan, geef jezelf toestemming om het voor jezelf te houden, het is jouw verhaal!
– Gun jezelf jouw verhaal. Wat ik vaak hoor van schrijvers zijn zinnetjes als: ‘niet dat mijn verhaal nu zo bijzonder is, hoor.’ Of: ‘ik doe dit niet om met mezelf te koop te lopen, hoor.’ Of: ‘ze zullen me toch geen opschepper vinden, dat ik mijn verhaal op papier zet?’
Schrijvers die dit zeggen lijken onderscheid te maken tussen hun verhaal en dat van een ander: mijn verhaal is maar heel simpel, een ander zal wel veel meer te vertellen hebben. Of nog scherper: ik ben minder interessant dan een ander. Ik geloof dat het anders ligt. Jouw verhaal en jouw persoonlijkheid zijn volstrekt uniek. Niemand anders kan jouw verhaal vertellen zoals jij dat kan. Als jij het niet doet, wie dan wel? Daarom: gun jezelf jouw verhaal!
3) Stemmetjes in je hoofd tijdens het schrijven
Dit is ook zo’n spanning-oproeper: al die stemmetjes in je hoofd die van alles te melden hebben, ik noemde hierboven al een paar voorbeelden. Het gaat om stemmetjes met teksten als:
– Je denkt toch niet dat iemand dit gaat lezen?
– Ga je dat echt opschrijven? Wil je echt de vuile was buiten hangen?
– ‘Zo is het helemaal niet gegaan, je verdraait de boel!’ (je zus)
– ‘Als jij hier echt mee doorgaat, hoef ik je niet meer te zien!’ (je broer)
– En jij denkt dat je kunt schrijven?!
Het vervelende van deze gedachten (want dat zijn het natuurlijk) is dat ze vaak wel ergens vandaan komen. Soms zijn de dingen die je denkt eerder in je leven ook echt zo tegen je gezegd. Dus is het heel begrijpelijk dat je spanning ervaart: dat wat je denkt, komt ergens vandaan.
Maar ook tegen stemmetjes is wat te doen:
– Het belangrijkste middel tegen stemmetjes is: weten waarom je schrijft. Wat maakt dat jouw verhaal op papier moet komen? Waarom moet het geschreven worden? Als je dit helder voor ogen hebt, kun je daarmee tegen de stemmetjes ingaan: nee, misschien gaat niemand dit lezen, maar dit en dit is de reden dat mijn verhaal geschreven moet worden en daarom ga ik het toch doen
– Maak een goede afweging. Als je weet waarom je wil schrijven, kun je afwegen hoeveel jou dat waard is. Stel dat jouw broer inderdaad het contact zou verbreken als jij je verhaal schrijft, is dat het waard? Hierover schreef ik al eens eerder een blog, waarin ik wat dieper inga op hoe je zo’n afweging kunt maken
– Ga gericht op zoek naar een weerlegging van de stemmetjes. Wie zegt dat jij niet kan schrijven? Als je dit echt gaat uitzoeken, kom je waarschijnlijk al gauw tot de conclusie dat jij de enige bent die dit zegt…
– Zoek een steun in de rug. Hoe je het ook wendt of keert, die stemmetjes duiken altijd weer op. En ook al leer je misschien steeds beter om er tegenin te gaan, soms lukt dat gewoon even niet. Dan is het fijn als je iemand hebt op wie je terug kunt vallen. Iemand die weet dat jij schrijft en die hier het belang van inziet. Vertel het aan een goede vriendin, aan je partner, aan je kinderen of ga samenwerken met mij of met iemand anders die je kan helpen. Laat de ander jou bemoedigen als de twijfel toeslaat, zodat de stemmetjes het niet winnen en jouw verhaal op papier komt!
Tenslotte
De meest voorkomende oorzaken van spanning bij het schrijven van je levensverhaal zijn: opspelende emoties, het definitieve van het schrijven en vervelende stemmetjes in je hoofd. Als jij deze oorzaken van spanning herkent, dan hoop ik dat je ze kunt bestrijden met behulp van de tips uit dit blog. Laat me weten of dit zo is door een reactie achter te laten onder dit blog. En heb jij nog aanvullende tips? Laat die dan ook achter in de reactie, daar help je anderen mee!
